Tükürük bezleri, insan vücudu için oldukça önemli organlardır. Bu bezler, düzenli olarak çalıştığında günlük olarak yaklaşık bir litre tükürük üretir. Tükürük, ağız içini nemli tutar ve yutkunmayı kolaylaştırır. Ayrıca dişleri bakterilere karşı korur ve yenilen yiyeceklerin sindirimine yardımcı olur. Tükürük bezleri üç ana grup altında incelenir:

Boğaz ile ağız bitişine kadar birkaç yüz tane küçük tükürük bezi bulunmaktadır. Tükürük kanallarından ağız içine akan tükürük, eğer tükürük bezlerinde sorun oluşursa bezlerin şişmesine neden olabilir. Bu durum, yüksek ateşe, ağız içinde kuruluğa ve şiddetli ağrıya yol açar. Ayrıca, boğazdan kötü kokulu bir sıvı da gelebilir.

Çeşitli nedenlerden dolayı tükürük bezleri şişebilir ve tıkanabilir. Bu durum, tükürük bezlerinin görevini yerine getirmesine engel olur. Şişen tükürük bezleri tıkanır ve tükürük salgısı gerçekleşmez. Tükürük bezlerinin tıkanmasının yanı sıra daha sık rastlanan diğer tükürük bezi problemleri şunlardır:

Otoimmün bir hastalık olan Sjögren Sendromu, kişinin sadece bağışıklık sistemini değil, diğer sıvı salgılayan bezleri de etkileyerek göz ve ağızda kuruluğa yol açar. Kronik bir hastalık olan Sjögren Sendromu, ağızın her iki tarafında bulunan tükürük bezlerinin büyümesine neden olur. Bu büyüme ağrı yapmadığı için kişiyi rahatsız etmez.

Tükürük bezlerinin şişerek tıkanmasının en büyük nedeni tükürük taşlarıdır. Kristalize olan tükürük çözeltilerinin birikmesi sonucunda meydana gelir. Bu tükürük taşları, tükürük akışını engeller ve kişiyi rahatsız eder. Eğer biriken tükürük kanallardan çıkamazsa, tükürük bezlerine geri iner. Bu durumda tükürük bezlerinde ağrıya ve şişmeye sebep olur. Tek bir bezde hissedilen ağrılar genellikle aralıklı olur ama kişiyi oldukça rahatsız eder. Tükürük bezlerindeki bu tıkanma tedavi edilmezse, bez enfekte olabilir.

Tükürük bezlerinde kist oluşumunun başlıca nedenleri tükürük taşları, yaralanmalar, tümörler veya enfeksiyonlardır. Bu sebeplerden dolayı oluşan kistler yumuşak ya da kabarık şekilde olabilir. Bazı bebeklerde bu kistler doğuştan gelebilir. Protis bezlerinde oluşan kistler konuşmayı ve yemek yemeyi zorlaştırabilir.

Tükürük bezlerinin tıkanmasının tedavisi, bu sorunun sebebine bağlı olarak değişir. Tükürük taşlarının tedavisi genelde taşların manuel şekilde çıkarılması, tükürük salgısını artırmak için kullanılan ekşi şekerler ve sıcak kompres şeklindedir. Eğer bu yöntemler tıkanıklığı açmazsa, tıkanan tükürük bezini almak için küçük çaplı bir operasyon yapılır. Bu operasyon genelde kötü huylu ve iyi huylu tümörleri almak için yapılır. İyi huylu tümörlerin yeniden oluşmaması için radyasyon tedavisi yapılmalıdır. Kanserli tümörler kemoterapi ya da radyasyon gerektirir. Büyük kistlerin tedavisi için mutlaka ameliyat gereklidir. Eğer bakteriyel enfeksiyon oluşmuşsa, antibiyotik ilaçlar kullanılmalıdır. Ağız kuruluğunu engellemek için doktorun önerdiği ilaçlar kullanılmalıdır.