Tükürük bezi taşı, tükürük kanal sisteminde gelişen kalsifiye yapılar olup, tıbbi literatürde "sialolit" olarak adlandırılır. Bu taşlar, kanal lümeninde bulunan debris etrafında kalsiyum tuzlarının birikmesi ile oluşur. Debrislerin nedenleri arasında yoğun mukus, kanal epitel hücreleri, bakteri ya da yabancı cisimler bulunabilmektedir. Tükürük taşının kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, kronik sialadenitis ve parsiyel obstrüksiyon durumları tetikleyici sebepler arasında yer alabilir. Tükürük taşı, tükürük bezi kanalı içerisinde veya tükürük bezinin kendisinde gelişebilir ve sarı-beyaz veya sarı-kahverengi renkte olabilir.

Tükürük bezi taşının belirtileri arasında şunlar bulunabilir:

Tükürük bezi taşları, radyografik incelemelerle görüntülenebilir. Ancak tüm taşlar radyograflarda izlenemeyebilir, çünkü taşların kalsifikasyon derecesi farklı olabilir. Radyografik incelemelerde çeşitli duruş pozisyonları, taşların fark edilmesini zorlaştırabilir. Bu nedenle ultrason ve bilgisayarlı tomografi gibi ileri görüntüleme yöntemleri de kullanılır.

Küçük tükürük bezi taşları için sıcak su uygulaması ve masajla sekresyon artırılarak taş çıkarılmaya çalışılabilir. Ancak büyük tükürük bezi taşları genellikle cerrahi yöntemlerle çıkarılır. Cerrahi müdahale, taşların ağza yakın olmayan daha derin yerlerde olduğu durumlarda tercih edilir. Son yıllarda endoskopik yöntemler de başarıyla kullanılmaktadır. Endoskopik yöntemle, çok ince uçlu endoskoplar kullanılarak tükürük bezi kanalına girilir ve küçük bir kesi ile taşlar temizlenir. Bu yöntem, hızlı iyileşme süreci, düşük cerrahi komplikasyon oranı ve kalıcı sinir hasarı riski olmaması gibi avantajlar sunar. Ancak, her tükürük bezi taşı için endoskopik yöntem uygun olmayabilir.

Tükürük bezi taşı ameliyatı, ultrason ve bilgisayarlı görüntüleme yöntemleri ile yapılan tetkikler sonucunda taşın boyutu ve konumuna bağlı olarak planlanır. Eğer akut bakteriyel bir enfeksiyon durumu da mevcutsa, öncelikle bu enfeksiyon tedavi edilir. Cerrahi yöntemle, tükürük bezi taşı çıkarılır ve bu süreç genellikle lokal veya genel anestezi altında gerçekleştirilir. Sialendoskopi teknolojisi kullanılarak yapılan ameliyatlarda, hastanın günlük yaşamına hızla dönmesi mümkündür.

Endoskopik yöntemle yapılan tükürük bezi taşı ameliyatlarının avantajları şunlardır:

Tükürük bezi taşı ameliyatları, modern tıbbi görüntüleme ve cerrahi tekniklerin kullanılmasıyla oldukça başarılı sonuçlar vermektedir. Hastaların yaşam kalitesini artıran bu tedavi yöntemleri, hızlı iyileşme süreci ve düşük komplikasyon riski ile ön plana çıkmaktadır. Tükürük bezi taşı şüphesi olan hastaların, uzman bir sağlık profesyoneline başvurarak gerekli tetkikleri yaptırmaları ve uygun tedavi yöntemlerine yönlendirilmeleri önerilir.