Tükürük Bezi Biyopsisi Nedir?
Tükürük bezi biyopsisi, tükürük bezlerinden küçük bir doku örneğinin alınarak mikroskop altında incelenmesi işlemidir. Bu işlem, tükürük bezlerinde şişlik, kitle, enfeksiyon şüphesi veya otoimmün hastalıklar gibi durumların teşhisi için yapılır. Biyopsi, özellikle tükürük bezi tümörlerinin iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu belirlemek amacıyla uygulanır. Genellikle kulak altı (parotis bezi), çene altı (submandibular bez) veya dil altı tükürük bezlerine yönelik olarak gerçekleştirilir.
Tükürük Bezi Biyopsisi Türleri
- İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (İİAB): Bu yöntemde ince bir iğne kullanılarak tükürük bezinden hücre örneği alınır. Lokal anestezi altında yapılır, minimal invazivdir ve hızlı sonuç verir. Genellikle kitlelerin değerlendirilmesinde tercih edilir.
- Kesici İğne Biyopsisi: Daha kalın bir iğne ile küçük bir doku parçası alınır. İİAB'ye göre daha detaylı patolojik inceleme sağlar ve tümör tipinin belirlenmesinde etkilidir. Lokal anestezi gerektirir.
- Açık Biyopsi (Eksizyonel veya İnsizyonel): Cerrahi bir müdahale ile tükürük bezinin bir kısmı veya tamamı çıkarılır. Genellikle lezyonun büyük olduğu veya diğer yöntemlerin tanı koyamadığı durumlarda uygulanır. Genel anestezi altında yapılabilir.
Tükürük Bezi Biyopsisinin Yapılış Aşamaları
- Hazırlık Süreci: Öncelikle hastanın tıbbi öyküsü değerlendirilir ve fizik muayene yapılır. Gerekirse ultrason, BT veya MR gibi görüntüleme yöntemleri ile tükürük bezi incelenir. Hastaya işlem öncesi aç kalması gerekebilir (özellikle genel anestezi planlanıyorsa). Alerjiler ve kullanılan ilaçlar gözden geçirilir.
- Anestezi Uygulaması: İşlem, biyopsi türüne göre lokal veya genel anestezi altında yapılır. İnce iğne veya kesici iğne biyopsilerinde genellikle lokal anestezi kullanılır; açık biyopsilerde ise genel anestezi tercih edilir.
- Biyopsi İşlemi:
- İğne Biyopsileri: Görüntüleme kılavuzluğunda (ultrason gibi) iğne lezyona yönlendirilir ve doku/hücre örneği alınır. İşlem birkaç dakika sürer.
- Açık Biyopsi: Cerrah, cilt üzerinde küçük bir kesi yaparak tükürük bezine ulaşır ve şüpheli dokuyu çıkarır. Kesi dikişlerle kapatılır.
- Örnek İşleme: Alınan doku örneği, patoloji laboratuvarına gönderilir ve mikroskop altında analiz edilir. Sonuçlar genellikle birkaç gün ile bir hafta içinde çıkar.
- İyileşme Süreci: Hasta işlem sonrası bir süre gözlem altında tutulur. Ağrı, şişlik veya kanama gibi yan etkiler için ağrı kesici ilaçlar ve soğuk uygulama önerilir. Hastanın birkaç gün yumuşak gıdalarla beslenmesi ve zorlayıcı aktivitelerden kaçınması gerekebilir.
Riskler ve Komplikasyonlar
- Kanama veya hematom (deri altında kan birikmesi)
- Enfeksiyon riski
- Ağrı veya rahatsızlık hissi
- Sinir hasarı (özellikle yüz sinirlerinde geçici veya kalıcı uyuşukluk)
- Tükürük fistülü (tükürük sızıntısı)
- Nadiren skar dokusu oluşumu
Sonuçların Değerlendirilmesi
Biyopsi sonuçları, patolog tarafından hazırlanan raporada belirtilir. Sonuçlar genellikle şu kategorilerde olabilir: - İyi huylu (benign): Kanser içermeyen lezyonlar, örneğin pleomorfik adenom.
- Kötü huylu (malign): Kanser hücrelerinin tespit edildiği durumlar, örneğin mukoepidermoid karsinom.
- Enflamatuar veya enfeksiyöz durumlar: Sjögren sendromu veya sialadenit gibi hastalıklar.
Sonuçlara göre tedavi planı (ilaçlar, cerrahi, radyoterapi vb.) hekim tarafından belirlenir.
Önemli Uyarılar
Tükürük bezi biyopsisi, deneyimli bir cerrah veya radyolog tarafından yapılmalıdır. İşlem sonrası anormal belirtiler (ateş, şiddetli ağrı, aşırı şişlik) görülürse derhal tıbbi yardım alınması önerilir. Bu bilgiler genel bir rehber olup, kişisel durumunuz için daima doktorunuza danışın. |
