Tükürük bezi iltihapları tükürük üreten bezlerin viral veya bakteriyel olarak enfeksiyona uğraması ile meydana gelir. Tükürük bezi olarak her insanda üç çift büyük tükürük bezi vardır. Bu bezler, Submandibular bezler, paratis bezler ve sublingual bezlerdir. Bu bezlerden parotis bezler kulakların ön kısmında olup çene üzerinde ve her iki yanak bölgesinde birer adet olmak üzere toplamda iki adet vardır. Bu bezlerdeki enflamasyon parotit ve kabakulak olarak adlandırılır. Bir diğer bez olan submandibular bezler ise çene altında ve çenenin her iki tarafında birer adet olmak üzere iki adet bulunmaktadır. En son olarak da sublingual bezler ise dilin alt kısmında ve ağız tabanının hemen altında bulunmaktadır. Bu bezlerde iki adetten oluşmaktadır. Tükürük bezlerinin hepsi ağız içerisinde çene ve kulak altında bulunmaktadır.

Özellikle belirtiğimiz üç büyük tükürük bezinde oluşan hastalıklar ve olası eksikliklerden kaynaklanmaktadır. Nedenlerinin başlıcaları bağışıklık sisteminin zayıflaması, aşırı sıvı kaybı, kabakulak ve tükürük salgısının ağız içerisinde azalmasıdır.

Tükürük bezi iltihabı tanısında çıplak göz ile çene ve kulak altında şişme ve kızarıklık gözlemlenir. Bu iltihaplanma fiziksel muayene için kulak burun boğaz uzmanı tarafından yapılmalıdır. Yine muayene esnasında ağız içerisinde tükürük kanalındaki taş fark edilebilir. Bezlerde büyüme gözlemlenir ve iltihabın irin akıntısı ağız içerisine boşalabilir. Bu durumların hepsi viral enfeksiyonlarda görülür bunun dışında eğer ki bir bakteri enfeksiyonu yani iltihaplanması söz konusu ise ağrılar hissedilir ve bu ağrı neticesinde bilgisayarlı tomografi ve ultrason ile tanı kesinleştirilir.

Her tükürük bezi iltihaplanması tedavi gerektirmeyebilir. Tükürük bezi iltihaplanmalarında genellikle direk bakteriyel tabanlı olduğu kanısı yaygın olduğundan direk antibiyotik kullanımı yapılsa da eğer ki iltihaplanma viral ise hiçbir yararı olmaz ve oluşan iltihaplanmanın iyileşmesini sağlamaz. Bunun yerine iltihaplanmanın tam nedeni belirlendikten sonra viral enfeksiyon olgusunda ağız içi temizliği hijyeni ve bakımının düzenli bir şekilde yapılması tükürük bezi iltihabının iyileşmesi için yeterlidir. Fakat bakteriyel ise o zamanda antibiyotik kullanımı yapılarak bu iltihaplanma tedavi edilebilir. Bunların dışında bir de parotit ve kabakulak dediğimiz durumlarda da yine ilaç kullanımından ziyade bol sıvı tüketimi ve sıcak kompres uygulaması yapılması ve bol bol dinlenme şeklinde bir tedavi uygulanmalıdır. Hepsinin dışında bakteri tabanlı ileri derecede bir iltihaplanma durumunda bu tür hastalara ilaçların çözüm olmaması durumunda cerrahi müdahale yapılır. Bu müdahale hekim tarafından iltihabın bulunduğu yere kesi işlemi yapılarak içerisindeki enfeksiyon boşaltılır. Sağlıkla kalın.